Współczesna krytyka teatralna - projekt

Ten blog ma służyć publikacji i upowszechnianiu części badań, które prowadzę, dotyczących historii, teorii i strategii współczesnej polskiej krytyki teatralnej. 

Ostatnie lata przyniosły ogromne zmiany zarówno w teatrze, jak i w badaniach teatralnych: wyłoniły się nowe

estetyki, teatralny off przeformułował swoje cele, pojawił się nowy taniec i inne formy widowiskowe, instytucje

kultury (w tym teatry) inaczej rozumieją racje swojego funkcjonowania, wyodrębniła się performatyka jako

samodzielna dziedzina naukowa, nowa humanistyka podsuwa zaskakujące narzędzia badań sztuk wykonawczych…

Dokonuje się na naszych oczach zmiana kulturowa – i teatr jest jej forpocztą, a także najczulszym instrumentem

rejestracyjnym. Problem w tym, czy zmiana (choć już dostrzeżona) zostanie nie tylko odpowiednio uchwycona, ale i

opisana, zinterpretowana, osadzona we właściwych jej kontekstach. Dotąd odpowiedzialna była za te zadania

krytyka teatralna – czy wobec zmian w teatrze współczesna krytyka także zdołała (równolegle) zredefiniować swoją

pozycję, zmienić metody podejścia i sformułować nowe cele? Przedmiotem moich badań będzie więc współczesna

polska krytyka teatralna – chcę jednak przebadać nie tylko ją samą (a to przecież dziedzina niesłychanie silnie

powiązana – wieloma nićmi – z odbiorcami kultury, artystami, sztuką, instytucjami kultury, lokalnymi

społecznościami, mediami), ale też jej społeczne funkcjonowanie w nowym otoczeniu kulturowym.

Badanie współczesnej krytyki teatralnej będzie skupione najpierw na prześledzeniu zmian, jakie zaszły w polskiej

krytyce w ciągu ostatnich lat, na próbie zarysowania kontekstu historycznego krytyki teatralnej w Polsce drugiej

połowy XX i początku XXI wieku. Dalszym etapem badań będzie analiza różnorodnych form wypowiedzi

krytycznej występujących w Polsce po roku 1989, a także tematów, jakie krytyka teatralna podjęła i opisała (lub

jakie pomijała – te braki czy przeoczenia wydają się niezwykle znaczące). Prześledzenie sporów dotyczących samej

krytyki (debat autorefleksyjnych) i przyjrzenie się reprezentatywnym postawom wybranych krytyków wydaje się

dziś (kiedy znów redefiniuje się miejsce teatru w społeczeństwie) szczególnie potrzebne. Namysł nad krytyką

teatralną obejmowałby jednak nie tylko związki między krytykiem a odbiorcą, lecz skupiłby się również na relacjach

krytyki z instytucjami kultury i artystami, jako relacjami szczególnie istotnymi w latach ostatnich.

Badania mają na celu uporządkowanie dziejów najnowszych krytyki teatralnej w Polsce, ich dogłębną analizę i

interpretację w różnych kontekstach: politycznym, społecznym, ekonomicznym, instytucjonalnym, teoretycznym i

historycznym. Dzięki różnorodnym formom upowszechniania wyników prowadzonych badań, projekt ma szansę

stworzyć przestrzeń do refleksji nad historią, teorią i strategiami współczesnej krytyki teatralnej w Polsce oraz stać

się podstawą dialogu pomiędzy krytykami, widzami, artystami i przedstawicielami instytucji kultury.